Boogaard: zoektocht naar bewustwording

Boogaard is teeltspecialist akkerbouw bij Agrifirm in Emmeloord. Naast zijn werk als teeltbegeleider is Boogaard het aanspreekpunt voor zijn collega’s, met name als het gaat om gewasbescherming. Hij is helemaal thuis in wet- en regelgeving, kent de verhalen van akkerbouwers en denkt met zijn team voortdurend aan oplossingen om zaken als emissie te lijf te gaan. Ook hij ervaart hoe het is om de meningen tegen te hebben. ‘In dit vak word je geleefd door enerzijds de wet- en regelgeving en anderzijds de publieke opinie. Iedere dag weer vragen wij onszelf af hoe wij als Agrifirm nu de teler kunnen helpen door ze het verhaal te laten vertellen. Een teler gaat namelijk niet met een spuit door het land heen omdat het leuk is. Het kost ze zelfs geld. Niet spuiten kost nog veel meer geld. Het is noodzakelijk. Wij kiezen voor middelen die het gewenste doel bereiken, maar het liefst ook met zo min mogelijk impact op het milieu. De middelen zijn nodig. Gewasbeschermingsmiddelen zijn veilig als ze vakkundig worden toegepast. En voldoe je niet aan de regels, dan kun je zelfs je spuitlicentie verliezen’, vertelt Boogaard. Zo’n veertig jaar geleden was het kanaal de gezamenlijke spoelplaats, geeft Boogaard aan. ‘Nu ligt dat compleet anders’, beaamt hij. ‘In het oppervlaktewater zijn veel minder middelen terug te vinden, de normen worden steeds scherper gezet. Feit is dat de middelen daar niet horen. De doelen van het Activiteitenbesluit zijn heel ambitieus. Destijds had je gigantische emissie. Aan het einde van de vorige eeuw zijn we begonnen om de normoverschrijding tegen te gaan. Voor 2010 stond het doel op 90% minder, dat is toen bijna gehaald. Vervolgens zijn de normen nog verder aangescherpt. Het plan is heel ambitieus, met als uiteindelijke doel dat de emissie bijna nihil is. Daar zijn we met z’n allen mee bezig.’

Emissie en oplossingen

Hoe ontstaat emissie eigenlijk? Emissie kan ontstaan tijdens het spuiten van gewasbeschermingsmiddelen. Wordt er tijdens het spuiten gebruik gemaakt van een hele fijne druppel, dan kan de wind eronder komen, waardoor het middel elders (bijvoorbeeld) in het water terecht komt. Een grovere druppel zorgt echter weer niet voor het gewenste resultaat als je kijkt naar een optimale bedekking in het gewas. Een spagaat dus. Een felle regenbui kan er vervolgens voor zorgen dat het water met middel en al van het land wegloopt, het oppervlaktewater in. Emissie kan ook ontstaan tijdens het schoonmaken van de spuiten. Gebeurt dat vlakbij een sloot, dan kan die vervuild worden. Agrifirm werkt hard aan oplossingen. Boogaard: ‘We zijn aan het kijken naar perceelafspoeling. Als agrariër wil je niet dat het water heel lang op je land blijft staan, dus wil je het zo snel mogelijk afvoeren. Risico is dat middelen van het perceel afspoelen en in het water terechtkomen. We kijken hoe de grond meer en makkelijker water opneemt en anderzijds hoe het water door een soort filter kan lopen (bijvoorbeeld een bloemenrandje) om te kijken of dat de middelen filtert.’ Ook wordt er een erfemissiescan uitgevoerd bij een teler. ‘We kijken hoe de waterstromen op het erf lopen, waar de spuit wordt gevuld, waar de middelen staan opgeslagen en waar de spuit wordt gereinigd. Emissieroutes brengen we dus in beeld. Het begint bij bewustwording. Daarna gaan we kijken welke spuittechnieken worden gebruikt.’ Dat gebeurt onder andere met spuitdemo’s. Een aantal telers krijgt dan exact dezelfde hoeveelheid middel tot z’n beschikking en kan dan op een proefperceel aan de gang. Een ieder hanteert een andere techniek, en daaruit ontstaan diverse resultaten. Als voorbeeld noemt Boogaard luchtondersteuning. De druppels worden geforceerd het gewas ingeblazen. ‘Je hebt ook een zogenaamde wingsprayer. Dat is een soort vleugel aan de spuitboom, die een zuigende werking creëert, waardoor het middel in het gewas wordt gezogen. Dat werkt net als een vliegtuigvleugel; je trekt ‘m vooruit en dan krijg je een luchtgolf die naar beneden zuigt. De fijne druppels worden naar beneden getrokken en kunnen niet wegwaaien.’

Toekomst

Uiteindelijk is de teler verantwoordelijk voor de uitvoering van het spuiten en hij of zij wordt steeds meer bewust op het gebied van emissie. Wordt het verhaal goed verteld, dan verandert de beeldvorming wellicht in positief opzicht, vindt Boogaard. ‘Het draagt allemaal niet bij aan het rendement, maar denkend aan de volgende generatie uit een sociale motivatie, kan een manier zijn tot nog meer bewustwording. De teler wil bovendien de license to produce behouden.’